Polski kodeks prawny przewiduje możliwość założenia kilku rodzajów spółek. Wśród nich możemy wyróżnić podział na spółki osobowe i spółki kapitałowe. Do spółek osobowych zalicza się: spółki jawne, cywilne, partnerskie, komandytowe oraz komandytowo-akcyjne. Z kolei spółki kapitałowe to spółka z ograniczoną odpowiedzialnością oraz akcyjna.
Wybór odpowiedniej formy prawnej spółki powinien być decyzją bardzo dokładnie przemyślaną. Rodzaj spółki powinien być dostosowany do profilu działalności firmy, a także jej sytuacji finansowej. Coraz większą popularnością na polskim rynku cieszy się spółka jawna, której charakterystyka została przedstawiona poniżej.
Umowa spółki jawnej
Spółka jawna jest jedną z najprostszych form spółek prawa handlowego. Definicja określa ją jako spółkę osobową, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą i jednocześnie nie jest inną spółką handlową. Spółka jawna posiada tzw. „ułomną osobowość prawną”. Oznacza to, że nie tworzy osobowości prawej, ale mimo to ma zdolność prawną.
Założenie spółki jawnej wymaga zawarcia umowy przez wszystkich wspólników. W umowie można określić między innymi, czy spółka prowadzona będzie przez wszystkich, czy też jedynie wybranych wspólników. Zgodnie z podjętymi ustaleniami pozostali wspólnicy zostaną zwolnieni z prowadzenia spraw spółki. Prowadzenie spółki jawnej nie może zostać powierzone osobom trzecim.
Likwidacja spółki jawnej
Umowa spółki jest dokumentem niezwykle ważnym, między innymi dlatego, że precyzyjnie określa stosunki między wspólnikami. Może mieć ona bardzo prostą formę, musi jednak zawierać określone informacje, takie jak: nazwa i siedziba firmy, zakres jej działalności, rodzaj oraz wysokość wkładów wnoszonych przez wspólników, a także czas trwania spółki, jeśli został on określony.
W przypadku spółki jawnej umowa nie musi mieć formy aktu notarialnego, ważne jednak żeby została zawarta w formie pisemnej, gdyż w innym przypadku zostanie uznana za nieważną. W umowie założycielskiej można zawrzeć także dodatkowe klauzule regulujące między innymi podział zysków, zasady wystąpienia ze spółki, czy też sposób postępowania w przypadku śmierci jednego ze wspólników.
Zmiana umowy i przekształcenie spółki jawnej
W umowie nie można natomiast umieścić zapisów dotyczących odpowiedzialności osób trzecich za zobowiązania spółki, zasad rozliczenia ze wspólnikami, czy też prawa do zarządzenia rozwiązania spółki przez sąd. Do rozpoczęcia działalności spółki jawnej niezbędna jest jej rejestracja w Krajowym Rejestrze Sądowym.
Procedurę rejestracji spółki jawnej w Krajowym Rejestrze Sądowym można rozpocząć zaraz po zawarciu umowy założycielskiej. W celu dokonania rejestracji należy przygotować wszystkie niezbędne dokumenty, a następnie złożyć wniosek o wpis do rejestru. Wniosek musi zostać sporządzony na oficjalnym formularzu dostępnym w sądach i na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości.
Wspólnicy w spółce jawnej
We wniosku rejestracyjnym muszą zostać zawarte wszystkie najważniejsze informacje dotyczące firmy. Są to przede wszystkim nazwa, siedziba i adres firmy, dane osobowe oraz adresy wspólników, przedmiot działalności firmy, dane osób uprawnionych do reprezentowania firmy oraz sposób tej reprezentacji, poświadczone w sądzie lub notarialnie podpisy osób reprezentujących firmę.
Już przy zakładaniu spółki warto wziąć pod uwagę sytuacje, których wynikiem może być rozwiązanie działalności. Umieszczenie w umowie spółki odpowiednich zapisów może być sporym ułatwieniem i pozwoli uniknąć potencjalnych konfliktów między wspólnikami. W umowie wspólnicy mogą określić między innymi okoliczności rozwiązania spółki (np. brak zysków) lub termin zakończenia działalności.
Odpowiedzialność w spółce jawnej
Zgodnie z Kodeksem Spółek Handlowych rozwiązanie spółki jawnej może nastąpić w wyniku kilku przyczyn, jedną z nich są wspomniane już zapisy w umowie założycielskiej. Inne przyczyny to między innymi: jednomyślna uchwała wszystkich wspólników, ogłoszenie upadłości, orzeczenie sądu, śmierć jednego ze wspólników oraz wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub jego wierzyciela.
Sama decyzja o zakończeniu działalności nie oznacza natychmiastowego rozwiązania spółki. Zanim to nastąpi przeprowadzony zostaje proces likwidacyjny spółki, który może, ale nie musi doprowadzić do jej rozwiązania. Likwidacja nie jest konieczna jedynie jeśli sposób rozwiązania działalności został dokładnie określony w umowie założycielskiej, z uwzględnieniem kwestii spłaty wierzycieli.
Wady i zalety spółki jawnej
Jeżeli jednak niezbędne jest przeprowadzenie likwidacji l- ikwidatorzy powinni zadbać o zakończenie wszystkich interesów spółki, wypełnić jej zobowiązania, ściągnąć wierzytelności oraz upłynnić majątek firmy. Dopiero po dokonaniu tych formalności możliwe jest rozwiązanie spółki, które oznacza ustanie jej bytu prawnego i następuje wraz z wykreśleniem jej z Krajowego Rejestr Sądowego.
